Yeni yıl, Pakistan için, ABD Başkanı Donald Trump’ın Twitter üzerinden İslamabad’a yönelik sert açıklamalarda bulunduğu mesajlarla başladı. Son iki haftadır Washington ile İslamabad arasında yaşanan gerginlik, iki ülke arasındaki güvenlik ve askeri ilişkileri etkileyebilecek boyutlara geldi.

Pakistan’ı terörle mücadelede yumuşak davranmakla suçlayan ABD Başkanı Trump, Twitter’daki mesajında, “ABD, 15 yılı aşkın bir süredir, Pakistan’a aptalca bir şekilde 33 milyar dolarlık yardım sağladı. Ancak liderlerimizin aptal olduğunu sananlar, bize yalandan ve üçkâğıttan başka bir şey vermediler. Çok az yardım yaparak Afganistan’da avladığımız teröristlere sığınacak liman sağladılar. Artık değil!” ifadelerini kullanmıştı.

ABD Büyükelçisi Dışişleri Bakanlığı’na çağırıldı

Pakistan ise Trump’ın bu açıklamalarına, ABD için çok şey yaptıklarını ve ABD’ye el-Kaide’yi ortadan kaldırması için yardım ettiğini belirten, Dışişleri ve Savunma bakanlarının açıklamalarıyla karşılık verdi. Pakistan ayrıca, ABD Büyükelçisini Dışişleri Bakanlığı’na çağırdı.

ABD, Pakistan’a sağlanan yaklaşık iki milyar dolarlık güvenlik yardımlarını askıya alabilir. Bu gelişme, İslamabad ile Washington arasındaki gerginliğin en açık işareti olurken, Washington, terörle mücadelede Pakistan makamlarının yumuşak davrandığı konulardaki hoşnutsuzluğunu dile getirdi.

Yardımlar 2 milyar doları bulabilir

Bu benzeri görülmemiş gerilim, iki ülke arasındaki 1950’lerden bu yana devam eden 1980’lerde yaşanan Afgan savaşı sırasında güçlenen ve 11 Eylül 2001 olaylarından sonra iyice yoğunlaşan ilişkileri ne ölçüde etkileyecek?

Gözlemciler, ABD’nin 255 milyon dolarlık askeri yardımları askıya almasının arkasından askıya alınan rakamın, yaklaşık 2 milyar doları bulabileceğini belirtiyorlar. Ancak gözlemciler, Pakistan’ın uzun vadede Doğu Asya’daki güç dengesinde meydana gelebilecek değişim için Çin ve Rusya ile daha ileri işbirliği yaparak ABD ile onlarca yıldır devam eden işbirliğini sona erdirmesinin Pakistan için yanlış bir karar olacağını ifade ediyorlar.

Bunun işaretini, Pakistan Dışişleri Bakanı Hoca Muhammed Asıf’ın yaptığı açıklamalarda görmek mümkün. Asıf, “Çin ve Rusya başta olmak üzere, Pakistan’ın başka arkadaşlarda var” diyerek ABD’yi ‘her zaman ihanet eden bir arkadaş’ olarak nitelendirdi.

Washington’ın açık kapısı

Analistler, ABD’nin bir zamanlar Afganistan’daki operasyonlarında önemli bir müttefik olarak Pakistan yanında yer almadan bu operasyonları gerçekleştiremediğini, Taliban’ı yenmek üzere başlayan ancak 17 yıldır devam eden operasyonlarda Pakistan’ın Afganistan operasyonlarında Washington’ın açık kapısı olduğunu düşünüyorlar.

ABD merkezli Los Angeles Times gazetesine göre, ABD’li ve Afgan yetkililer, mevcut krizin, Pakistan’ı bilgi alışverişini durdurarak veya ABD öncülüğündeki NATO güçlerinin, Afganistan’daki operasyonlarda toprakları ve hava sahasını kullanma maliyetini yükselterek intikam almaya iteceğinden korkuyorlar.

Gizli saldırı korkusu

Gazete, Pakistan’ın krizin başlangıcındaki korkularının, tıpkı 2011 yılında İslamabad’ın haberi olamadan el-Kaide lideri Usame bin Ladin’e yönelik Pakistan topraklarında düzenlediği operasyonda olduğu gibi, Washington’un insansız hava araçları (İHA) ile gizli bir saldırı başlatması olduğunu belirtti. Gazeteye göre, Pakistan, ABD’nin yardımlarının kesildiği ilk günden sonra askerlerini hazır bekletmeye başladı. Adının açıklanmasını istemeyen Pakistanlı bir yetkilinin Los Angeles Times’a yaptığı açıklamaya göre, Pakistan hükümeti, Trump’ın yorumlarının önemli olmadığını belirten ABD’li bir yetkilinin sözlerinden sonra rahat bir nefes aldığını belirtti.

‘Tehlikeli bir oyun’

Öte yandan, ‘Blomberg’, Pakistan’a yardımları askıya alma kararının, terör ve dünyanın nükleer güçlerinden biri ile mücadelede, ABD’nin kilit rol oynayan müttefikini kaybetmesine yol açabilecek ‘tehlikeli bir oyun’ olduğuna dair uyarıda bulundu.

‘Time’ dergisinde yer bir habere göre, yardımların dondurulmasının Pakistan’ı etkilemeyecek. Daha önce, Obama yönetiminin 2011’de, 800 milyon dolarlık ve 2016’da 300 milyon dolarlık bir başka yardımı dondurduğunu, aynı yıl ABD Kongresi’nin kararı ile Pakistan’a F-16 savaş uçakları satışı askıya alındığını ve tüm bunların yine aynı sebepten yani Pakistan’ın, Veziristan bölgesindeki eski Sovyetlere karşı kurulan ancak daha sonra terör listesine alınan ‘Hakkani’ hareketine yönelik hoşgörülü tavrı gerekçesiyle gerçekleştiğini belirtti.

İslamabad, radikalleri korumakla suçlanıyor

Hem Washington hem de Kabil, İslamabad’ı Taliban üyeleri de dahil olmak üzere Afganistanlı radikalleri korumakla suçlarken, İslamabad ise ABD’yi kendi topraklarında öldürülen binlerce insanı ve aşırı dincilere karşı savaşta harcanan milyarları görmezden gelmesi sebebiyle eleştirerek, silahlı saldırılara göz yummakla suçlanıyor.

Krizin insani tarafı

İslamabad ile Washington arasındaki krizin sonuçlarından biri de insani açıdan yaşananlar. Avustralyalı yazar Hugh Evans’ın kaleme aldığı ve ABD merkezli ‘The Hill’ sitesinde yer alan makalede Evans, krizin insani tarafına dair uyarıda bulunarak, Pakistan’a yapılan ve kalkınma yardımları dahil güvenlik yardımları dışındaki yardımların dondurulmasını ‘ciddi bir misilleme’ olarak nitelendirdi.

Milyonlarca insanın hayatını etkileyecek

Dondurma kararının, nüfusun yaklaşık üçte birinin yoksulluk sınırının altında yaşadığı Pakistan’daki milyonlarca insanın hayatını etkileyeceğini söyleyen Evans, Trump’ın Kudüs kararı sonrası Birleşmiş Milletler’de (BM) karara karşı oylama yapan ülkeleri yardımları kesmekle tehdit ettiği için bunun Trump’ın genel politikası haline geldiğine dair uyarıda bulundu. Evans, bu politikanın, yardımın bir parçası olan küresel sağlık yardımlarında krizleri tetikleyeceğini vurguladı.

“Pakistan ordusu ile ‘sürekli temas’ halindeyiz”

Öte yandan, ABD ordusu, tansiyonu düşürme arayışını içerisinde olduğunu vurgulayarak, ülkesine yönelik teröre toleranslı davrandığı suçlamasında bulunulduğu için ihanete uğramış gibi hisseden Pakistan ordusu ile ‘sürekli temas’ halinde olduklarını doğruladı.

“ABD, Pakistan’ı günah keçisi ilan etmeye çalışıyor”

Ayrıca Pakistan Savunma Üretimi Bakanı Rana Tanvir Hüseyin, ABD’nin milyarlarca doları harcamasına rağmen Afganistan’da yenildiğini ve Washington’un askeri başarısızlığını haklı çıkarmak için Pakistan’ı günah keçisi olarak ilan etmeye çalıştığına dikkat çekerek ABD ile askeri ve istihbarat işbirliğini durdurulduğunu açıkladı.

İslamabad hükümeti, Twitter’dan yayınlandığı mesajda Pakistan’ın yaptığı ‘sayısız fedakarlıkları’ vurgulayarak, 2003 ile 2017 yılları arasında 62 binden fazla kişiyi teröre kurban verdiğini ve terörle savaşta 123 milyar dolar harcadığının altını çizdi.