ABD İran Özel Temsilcisi Brian Hook, ABD’nin petrol fiyatlarının yükselmesine fırsat vermeden maksimum baskı uygulayarak İran’ın petrol ihracatını “kademeli” bir şekilde sıfırlamada kararlı olduğunu vurguladı. Öte yandan Devrim Muhafızları Komutan Yardımcısı Hüseyin Selami ise Amerika muafiyetlerinin ve Irak ve Lübnan seçimlerinin sonuçlarının “İran’ın çıkarlarına ve bölgesel nüfuzuna” hizmet ettiğini söyledi.
Hook, tüm limanlara ve uluslararası sigorta şirketlerine, İran’a yönelik büyük ABD yaptırımlarının yeniden uygulanması sonrasında “yüzen yasal sorumluluklar” olarak nitelendirdiği İran gemileriyle ticari ilişkiler konusunda uyarıda bulundu.
ABD Başkanı Donald Trump’ın, 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmadan bu yılın başlarında çekilmesi sonrasında ABD’nin İran’ın petrol, nakliye ve bankacılık sektörlerine yönelik yaptırımları yeniden başladı. Washington, 8 ülkeye geçici muafiyetler vererek, bu ülkelerin İran’dan petrol satın almaya devam etmelerine izin verdi. Ancak Washington, nihai hedefinin İran ihracatını tamamen durdurmak olduğunu söyledi.
Hook, Çin, Hindistan, Güney Kore, Tayvan, Japonya, Yunanistan, İtalya ve Türkiye gibi ülkelerle yapılan gizli ikili anlaşmaların ayrıntılarını açıklamayı reddetti.
Hook gazetecilere şunları söyledi: “(İran’a) maksimum ekonomik baskıyı petrol fiyatlarını yükseltmeksizin uygulama konusunda çok dikkatliyiz ve bunu başardık. Maksimum baskı stratejisi, İran petrol gelirlerinin depolandığı özel hesaplar için de geçerli olacak. 2019 yılında petrol arzında gerçekleşmesi beklenen artış, ABD’nin ülkelerden İran petrolü ithalatlarını daha da azaltmalarını istemesine yardımcı olacak.”
Hook, ABD yaptırımlarının sigorta şirketlerine kadar genişletildiğini de vurguladı. Hook “Süveyş Kanalı’ndan Malakka Boğazı’na ve aralarındaki tüm noktalara kadar, İran petrol tankerleri artık yüzen yasal sorumluluklar haline geldi” dedi.
Hook, İran gemilerinin yerel sigorta şirketlerine gitme ihtimaline dikkat çekti. Ancak, bu şirketlerin büyük bir felaketin meydana gelmesi durumunda milyonlar veya milyarlarca dolara ulaşabilecek bir zararın üstesinden gelme gücünün olmadığını belirtti.
Hook şunları söyledi: “İran’a ait bir tanker kaza yaparsa, İran sigorta şirketlerinin hasarı karşılaması mümkün olmayacak. Körfez’de savaş gemileri olan ABD, kazaların meydana gelmesini istemiyor. Herhangi bir kazanın yaşanmamasını içtenlikle ümit ediyoruz, ancak İran’ın sicili göz önüne alındığında kazalar gerçekten mümkün.”
Washington, İran’a yönelik yaptırımların İran’ın bölgesel davranışlarını değiştirmeyi ve balistik füze tehdidine karşı koymayı hedeflediğini söylüyor.
Devrim Muhafızları: Muafiyetler Washington’un “acziyetini” gösteriyor
Öte yandan Devrim Muhafızları Komutanı Hüseyin Selami, bölgedeki gelişmelerin “İran’ın ulusal çıkarlarına ve bölgesel hedeflerine hizmet ettiğini” belirtti. Selami, Simnan eyaletinde dün yaptığı konuşmada “tehditlerin ve yaptırımların büyük fırsatlara dönüştüğünü” söyledi. “İran’ın bölgesel nüfuzunu ve ekonomik bağımsızlığını önemli ölçüde etkilediğini” ifade etti.
ABD’nin 8 ülkeye verdiği muafiyetleri, ABD’nin İran’a yaptırım uygulamadaki acziyeti olarak yorumladı.
İran televizyonunun bildirdiğine göre Tuğgeneral Selami sözlerine şöyle devam etti: “Lübnan ve Irak seçimleri, Filistin’in dönüş hareketinin yenilenmesi ve Yemen’deki gelişmeler gibi bölgedeki siyasi gelişmeler, siyasi gücü ve ulusal ve bölgesel hedefleri destekleme yolunda olduklarını gösteriyor.”
Devrim Muhafızları Komutanı Muhammed Ali Caferi ise Pazartesi günü, Irak hükümetindeki kilit noktaların bugün İran kampında olduğuna işaret ederek şu ifadeleri kullanmıştı: “İran, Irak’taki son seçimlerde ABD’yi 3-0 yendi.”
İran Parlamentosu Nükleer Komitesi Başkanı Mücteba Zünnur, Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine İlişkin Mali Çalışma Grubu’na (FATF) katılmaya yönelik hükümet planının, İran’ın yaptırımları engelleme planını etkilemesi konusunda uyardı.
Zünnur, İran’ın FATF Anlaşması’na katılmaya gecikmesinin Çin ve Rusya ile olan ticari ilişkilerini etkilemesi konusunda daha önce İran Dışişleri Bakanı’na yaptığı uyarıyı hafifletti.
İran Dışişleri Bakanı Zarif, geçen ay parlamentoya İran’ın FATF anlaşmasına katılması halinde Rusya ve Çin’in işbirliği yapmaya istekli oldukları bilgisini vermişti.
Hükümet, Avrupa şirketlerinin yaptırım tehdidiyle mücadele etmesine izin verecek mali bir mekanizmanın harekete geçirilmesine yönelik şartların bir parçası olarak Avrupa Birliği’nin FATF Anlaşması’na katılma konusundaki baskılarıyla karşı karşıya.
ABD, SWIFT’i (Society for Worldwide Interbank) İran ile işbirliği konusunda uyarmıştı. Swift, ABD yaptırımlarına işarette bulunmadan, Pazartesi günü İran bankalarıyla ilişkilerini kestiğini açıklamıştı. Söz konusu açıklama, Washington’un 50 İran bankasıyla ilgili yaptırım uyguladığını duyurmasından birkaç saat sonra gelmişti.
Avrupa Birliği, dün SWIFT’in kararından üzüntü duyduğunu ifade eden bir bildiri yayınladı.
Anayasayı Koruma Konseyi ise Cuma günü, “Terörizmin Finansmanı ile Mücadele” yasasını reddettiğini ve yasayı meclise iade ettiğini açıkladı.
Söz konusu kanuna muhalefet edenler, Devrim Muhafızları’nın yurtdışı kolu olan “Kudüs Gücü” ve İran yanlısı grupların faaliyetlerinin etkisinden korkuyorlar.
İran Petrol Bakanı Bijan Zangeneh, dün ABD’nin İran petrol sektörüne yönelik yaptırımlarının, petrol fiyatlarının yükselecek olması nedeniyle dünyanın dört bir yanındaki tüketiciler için “acı verici aylara” yol açacağı konusunda uyardı.
Zangeneh, İran televizyonuna verdiği demeçte, 8 ülkeye verilen muafiyetlere rağmen petrol fiyatlarının yükselmeye devam ettiğini belirtti.
ABD Başkanı Donald Trump’ın, sadece ara seçimler öncesinde fiyatların yükselmesini önlemek için bu muafiyetlerin verilmesini onayladığına inandığını da sözlerine ekledi.
Trump, seçim sonuçlarının açıklanmasının ardından yaptığı bir basın toplantısında, İran’a yönelik yaptırımlarından bazı ülkelere muafiyet vermeyi, dünya çapında petrol fiyatlarının düşmesini sürdürmek amacıyla kabul ettiğini belirtti ve piyasayı “çok kırılgan” olarak nitelendirdi.
Muafiyetlerin açıklanmasından sonra petrol fiyatları düşmüş olsa da, İran bu eğilimin uzun vadede devam etmeyeceğini ve fiyatların artacağını söylüyor.
ABD, İran petrolünün büyük müşterileri olan Japonya, Çin, Hindistan, Güney Kore, Tayvan, İtalya, Yunanistan ve Türkiye’ye, en az 180 gün daha petrol ithal etmelerine izin veren muafiyetler verdi.
Japon rafineri şirketi Fuji Oil Co’nun üst düzey yöneticisi, Şirket’in Japonya’nın Tahran’a uygulanan ABD yaptırımlarından muaf tutulmasından sonra İran petrolü ithalatı için yeni bir sözleşme imzalayıp imzalamayacağını düşündüğünü söyledi. İran petrolünün fiyatının diğer hammaddelere kıyasla daha rekabetçi olduğunu belirtti.
Şirketin başkanı Atsu Shibota, Fuji Oil’in Japonya’daki en büyük İran petrol kullanıcılarından biri olduğunu ifade etti.
Shibota, Japonya hükümetinin, izin verilen ithalat miktarları hakkında herhangi bir bilgi vermediğini söyledi. Şirketin, 180 günlük istisnadan sonra bile petrol alımları için çeşitli seçeneklerin kalmasını isteyeceğine de sözlerine ekledi.
Ticaret Bakanlığı verilerine göre Tokyo, 2016’ya kıyasla yüzde 24,2 düşüşle 2017 yılında günde 172 bin varil İran ham petrolü ithal etti. Bu, toplam ham petrol ithalatının yüzde 5,3’üne tekabül ediyor.