Mevcut ABD yönetiminin Ortadoğu’daki politikasına yönelik sık sık eleştirilere rağmen, önceki politikalara göre daha açık ve kararlı olduğunu kabul etmek gerek. Suriye’yi, DEAŞ, Rusya ve İran ile mücadele konusunda bir strateji deneme merkezi olarak seçti. Fakat çizip duyurduğu yolu tamamlayıp tamamlamadığını bilmiyoruz.
1990’ların başında Sovyetler Birliği’nin çökmesiyle birlikle Soğuk Savaş sona erdi ve ABD’nin orada terörle mücadele dışında bir dış politikası kalmadı. Bu politika, Eylül 2001 saldırıları sonrasında Afganistan, Irak, Suriye, Yemen ve Libya’daki terörist gruplara tepki haline geldi. Söz konusu evre 15 yıl sürdü.
Şimdi, Suriye, Ukrayna, İran ve daha az ölçüde Kore Yarımadası’nda; Washington ile Moskova arasındaki çatışmaları görüyoruz. Rus ve Amerikan kuvvetleri arasındaki çatışma Soğuk Savaş durumunu akla getiriyor. Geçtiğimiz hafta ABD Dışişleri Bakanı’nın ülkesinin yeni stratejisi üzerine yaptığı konuşmada, bu durumun başta Rusya ve daha az ölçüde Çin olmak üzere rakip güçler ile karşı karşıya kalmasına bağlı olduğu vurgulandı.
Donald Trump yönetiminde, Washington’un politikası genel olarak Ortadoğu’da, özellikle de Suriye ve Irak’ta farklılık gösterdi. Rusya ve müttefiki İran’ın karşısında durmaya diğer yandan da DEAŞ örgütü ile mücadele etmeye karar verdi.
ABD, Suriye’yi, orada yaşanan krizde yer alan güçlerin çokluğu sonucunda daha çok karmaşık hale gelen bir savaş alanı olarak seçti.
Washington’un ilk kez net bir politika izlemesinin, Washington’un eski ittifak politikasına dönmek için müttefiklerinden politikalarını desteklemelerini bekleyecek olması da dahil, daha önce karşılaşmadığı yeni sorunlar üreteceğini düşünüyorum. Suriye krizi karşısındaki tutumlar sınıflanacak ve daha sonra İran ile başa çıkmak gibi büyük bölgesel meselelere çekilecek. NATO ittifakının üyesi ve tarihi itibarı ile ABD ittifakının bir parçası olan Türkiye, Suriye krizinin ipleri ile oynamaya çalışıyor. Hatta İran, Rusya ve Şam rejimi ile karşı karşıya getiren Afrin operasyonunu gerçekleştirmeye kadar gitti. Türkiye ve bölgenin geri kalan kısmı, seçeneklerinin zamanla daraldığını görecektir. Suriye’de, Washington ile mi yoksa Moskova ile mi ittifak edecekler?
ABD’liler, Ruslarla Suriye’de işbirliğine girerek geçtiğimiz yıl izledikleri politikalarını terk ettiler. Onlara karşı koyacak bölgesel vekiller ve ittifaklar aracılığıyla yeni bir politika izlemeye koyuldular. Moskova, bölgede savaşmak üzere İranlıları ve onların vekilleri olan Lübnanlı, Iraklı ve diğer milletlerden militanlarını kullanarak söz konusu politikayı Washington’dan önce benimsedi.
Öte yandan Amerikalılar, Fırat’ın doğusundaki Suriye’nin özgür ordusunun kalıntılarıyla birlikte Suriyeli Kürt militanları kullanmakta. ABD’nin yeni yaklaşımı, Suriye’deki Rus-İran projesinin başarısızlığına ve DEAŞ ‘Halife Devletinin’ Rakka’da devrilmesinden sonra geri dönme girişimlerinin engellenmesine dayanmakta.
Neyse ki, bölge için, Washington’daki yetkililer Suriye’deki yeni dönüşümlerin getirdiği tehlikeye nihayet uyandı. Onlar aynı şekilde İran’ın Irak’ta yaptıklarına da karşı. Her ne kadar işler orada askeri çatışma düzeyine gitmese de, düşman bir politika benimsemek, İran rejimine karşı savaşın maliyetini yükseltmek ve bölgeye hakim olma ihtimalini düşürmek için yeterlidir.