Bölgede büyüyen Çin tehdidi karşısında uzun zamandan beri kendi donanmasını oluşturmak isteyen Taipei, Washington’un ABD’li mühendislerin denizaltı yapımında Tayvan’a yardım etmesine onay vermesini memnuniyetle karşıladığını duyurdu.
AFP’nin aktardığına göre Çin ile olan ilişkilerinin gerilemesiyle beraber Tayvan, ABD’den denizaltı satın alma çabalarının sonuç vermemesi sebebiyle kendi denizaltısını yapma planını ortaya atmıştı. ABD Dışişleri Bakanlığı, Tayvan’ın askeri hedeflerine erişmek için ihtiyacı olan teknolojiyi satın alması için gerekli izinleri verdi.
Tayvan Savunma Bakanlığı Sözcüsü Chen Chung-chi, ABD’nin onayını bu dosya için bir ‘sıçrama’ olarak değerlendirdi ve Fransız haber ajansına yaptığı konuşmasında fazla ayrıntı vermeden ‘bu iznin adım adım eşlik edecekleri sürecin bir parçası olduğunu’ ifade etti.
Söz konusu anlaşmanın 1949 yılındaki iç savaşın sona ermesinden bu yana iki ülkenin ayrı ayrı yönetmesine rağmen Asya adasını kendi topraklarının bir parçası olarak gören Pekin’i kızdırması muhtemeldir. Washington’un onayı ABD Başkanı Donald Trump’ın ABD’li üst düzey yetkililerin Tayvan’a gitmesine izin veren yeni protokolleri imzalamasının ardından geldi. Ancak Çin, Washington’dan ‘ABD-Çin ilişkilerine zarar vermemek adına’ Tayvan ile yapılan karşılıklı ziyaretleri durdurmasını talep ederek bu adıma itiraz etti.
Washington, diplomatik tanımasını 1979 yılında Tayvan’dan Çin’e devretmekle birlikte ada ile olan ticari ilişkilerini koruyor ve en önemli silah ihracatını ada ile gerçekleştiriyor. Tayvan Cumhurbaşkanı Tsai Ing-wen, 2016 Mayıs ayında göreve geldiğinden beri Tayvan’ın kendi silahlarını geliştirme ve üretme yaklaşımını benimsedi. Tsai’nin ofisi Taipei’ye denizaltı lisansı verdiğinden dolayı Washington’a minnettarlığını dile getirdi.
Ofisinden yapılan açıklamada, “ABD Hükümeti’nin kararı, Tayvan’a yalnızca savunma gücünü artırmasında yardımcı olmayacak. Bu aynı zamanda bölgede büyük oranda güvenlik ve istikrarı da temin edecek” denildi ki bölge, Çin ve komşuları arasında ıssız stratejik adalar üzerine yaşanan büyük tartışmalara tanıklık etmekte.
2001 yılının Nisan ayında eski ABD Başkanı George Bush, Tayvan’a geleneksel 8 denizaltı satışını onaylamış ancak anlaşmada herhangi bir ilerleme kaydedilmesi üzerine Taipei, denizaltılarını kendisi yapma kararı almıştı. ABD, 40 yıldır geleneksel denizaltı üretmemişken Almanya ve İspanya, Çin’i öfkelendirmekten çekindikleri için tasarımlarını Tayvan’a sunmaya yanaşmadılar.
Tayvan donanmasının hâlihazırda dışarıdan satın alınmış 4 denizaltısı bulunmaktadır ancak bir savaş durumunda yalnızca ikisi kullanıma elverişli. ABD, 1940’larda başka iki tane denizaltı üretti ancak şu an savaş halinde konuşlandırılmaya uygun bir durumda olmayıp yalnızca tatbikatlarda kullanılıyor. Tayvan’da yerli yapım ilk denizaltının 10 yıl içerisinde hizmete sunulması kararlaştırıldı.
Öte yandan ABD Başkanı, Çevre Koruma Dairesi Müdürü Scott Pruitt’i kişisel güvenlik ve seyahatleri için vergi mükelleflerinin parasını harcamak suretiyle yolsuzluk yaptığı iddiaları karşısında şiddetle savundu.
Trump, Cumartesi akşamı yazdığı bir tweette: “Güvenlik harcamaları selefinden biraz daha fazla diye Scott Pruitt, Çevre Koruma Dairesi’ndeki cesur tutumları nedeniyle ölüm tehdidi alıyor” dedi. Ardından onun ‘milyarlarca dolar tasarruf ederek temiz hava ve suya ulaştığına ve yüksek giderin piyasa fiyatları ve yol masrafları ile alakalı olduğuna dikkat çekerek “Scott işini layıkıyla yapıyor” dedi.
Trump’ın Pruitt’e olan son desteği Wall Street Journal gazetesinde yayımlanan bir raporun ardından geldi. Rapora göre Beyaz Saray’ın Genel Sekreteri John Kelly, bir dizi olumsuz raporun ardından geçen hafta Trump’a Pruitt’i görevden alması gerektiğini söyledi. Fransız haber ajansının haberine göre Pruitt, Trump’ın kontrolleri kaldırma talimatlarını uygulamada son derece bağlılık gösterdi.
Trump demokrat selefi Barack Obama’dan devraldığı küresel ısınma, gaz sürümleri ve nesli tükenmekte olan türlerin korunmasına dair kontrollerin birçoğunu kaldırdı. Pruitt hakkındaki eleştiriler, vergi mükellefleri hesabına son derece yüksek yol harcamalarına, ek koruma atanması taleplerine ve yardımcılarının maaşlarını artırma kararına odaklanıyor. CNN, Trump’ın son olarak Trump’ın başkanlık kampanyası için Rusya ile muhtemel anlaşmasını soruşturmaktan kendisini çektiği için kızdığı Adalet Bakanı Jeff Sessions’ı değiştirip yerine Pruitt’i atama kararını aktardı. Pruitt’in çekilmesi hatta görevinden alınması için demokratlar tarafından yapılan çağrıya 3 Cumhuriyetçi vekil de katıldı. Pruitt basın açıklamasında, “Küçük bir miktar karşılığında bir daire kiralama veya başka dosyalar hakkında gelen eleştiriler, Trump’ın ‘zehirli’ Washington’daki düşmanlarının çalışmalarının sonucundan başka bir şey değil. Başkanın planlarını uygulamasını önlemek için her şeyi yapacaklar” diyerek kendisini savundu.