Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), dün, Suriye gündemiyle olağanüstü toplantı düzenledi. Toplantıya, Esed rejiminin Suriye’nin kuzeybatısında 3 milyonu aşkın sivilin yaşadığı İdlib bölgesine yönelik saldırı hazırlıkları ve rejim muhtemel kimyasal saldırısına ilişkin tartışmalar damga vurdu.
Açık oturum şeklinde gerçekleştirilen BMGK olağanüstü toplantısında, en sert eleştiriler, ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley’den geldi. Haley, Suriye’deki şiddetin yükselmeye devam etmesi halinde “İran ve Rusya’nın vahim sonuçlarla karşılaşacağını” dile getirdi. Oturuma katılan diğer ülkelerin daimi üyeleri de, İdlib’e yönelik askeri operasyon gerçekleştirilmesi halinde “İnsani kriz” yaşanacağı ihtimaline dikkat çekti.
De Mistura: İdlib’deki kadınlar terörist değil anne
Oturumda söz alan BM Suriye Özel Temsilcisi Steffan De Mistura, BM Genel Sekreteri Antonio Gutterres’in “Kimyasal saldırı kesinlikle kabul edilemez” şeklindeki tavrını yineledi. Uluslararası Kimyasal Silahları Yasaklama Komitesi’nin (OPCW), Suriye’de kimyasal saldırılara ilişkin kanunların rejim tarafından defalarca ihlal edildiğini bildirdiğine vurgu yaptı.
Mistura, BM Güvenlik Konseyinde (BMGK) İdlib için düzenlenen oturuma ikinci kez telekonferans yöntemiyle bağlanarak, dün gece İdlib’teki kadınların toplanıp kendilerinin terörist değil, anne ve sivil olduklarını söylediklerini, mum yakarak gösteri düzenlediklerini belirtti.
Söz konusu gösteriden bir de fotoğraf gösteren Mistura, İdlib’teki nüfusun yüzde 98,5 ila yüzde 98,8’ini sivillerin oluşturduğunu vurguladı.
De Mistura, sivillerin seslerini duyurmak istediklerine işaret ederek, “Siviller kendilerini teröristlerden ayırmak için seslerini yükseltebilir. Bugün Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da İdlib’teki potansiyel bir felaketten endişe ettiklerini söyledi. Türkiye bölgede hem etkili hem de kimin nerede olduğunu biliyor ve sivillerin sesini duyurmasını sağlayabilir.” diye konuştu.
Steffan De Mistura, Türkiye ve Rusya’nın bir araya gelerek sivillerin sesini duyurabilecek bir plan hazırlayabileceklerini de vurguladı.
BMGK’nın Eylül ayı dönem başkanlığını üstlenen ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley ise Esed rejimini ve destekçilerinin belirli bölgeleri kuşatıp daha sonra da terörden arındırma bahanesiyle saldırma taktiği izlediğini, bu bölgelerdeki insanların da gıda, temiz su ve barınakları kalmadığını belirterek, bu durumu, “ölümün tiyatro metni” olarak yorumladı.
Haley, Esed rejiminin daha önce çeşitli bahanelerle Dera, Doğu Guta ve Halep gibi bölgelere saldırdığını anımsatarak, “Bu süreç boyunca Esed rejimi arkasında bir enkaz bıraktı. Esed’in yaptığı zulüm, Rusya’nın adım atılmasını sürekli engellediği bu konsey için her zaman bir kara leke olacaktır.” diye konuştu.
Şu anda da İdlib’e yönelik bir askeri saldırı ihtimali olduğuna işaret eden Haley, “ABD Başkanı Donald Trump ve diğer dünya liderlerinin açık uyarılarına rağmen Rusya ve rejim sivil alanlara yönelik hava saldırıları başlattı. İdlib’e yönelik bir saldırının Suriye’deki çatışmaları tehlikeli bir şekilde tırmandıracağını açık bir şekilde söyledik. Esed, Rusya ve İran yoluna devam ederse sonuçlar korkunç olur.” ifadelerini kullandı.
“Rusya eli kanlı bir diktatörü desteklemeye devam ediyor”
Haley, Esed ve destekçilerinin İdlib’e girmek için terörü bahane ettiğini, ancak insani bir drama yol açmadan da terörle savaşılabileceğini kaydederek, “Esed ve destekçileri rejime karşı gelebilecek cesareti olan sivilleri cezalandırmak istiyor. Rejim, Beyaz Baretlilleri ‘terörist’ ilan ettiğinde, dertlerinin terörle mücadele olmadığını görüyoruz. ABD, Esed rejiminin masum sivillere kıyması için Rusya ile işbirliği yapmayacak.” değerlendirmesinde bulundu.
ABD ve BM’nin Suriye’de siyasi çözüm arayışında olduğuna işaret eden Haley, “Rusya kendini uluslararası toplumdan izole eden eli kanlı bir katili desteklemeye devam ediyor. Yanlış seçim. Rusya’ya seçeneklerini iyi düşünmeye, Esed’in İdlib’teki saldırılarını durdurmaya, Suriye’de çözüm için bizimle, BM ve uluslararası ortaklarla çalışmaya davet ediyoruz.” çağrısını yaptı.
BMGK toplantısında bir konuşma yapan Kuveyt Dışişleri Bakanı Yardımcısı Halid el-Carallah, İdlib’e yönelik bir askeri operasyonun felakete sebep olacağına dikkat çekerek, bütün tarafları “Gerginliği Azaltma Anlaşmasına” uymaya davet etti.
“Suriye’deki taraflar uyarıları dikkate almalı”
Fransa’nın BM Daimi Temsilcisi François Delattre ise oturumda yaptığı konuşmada, İdlib konusunda yapılan uyarıları Suriye’deki tarafların dikkate alması gerektiğini belirterek, “Kaybedecek bir dakikamız bile yok.” diye konuştu.
“İdlib’teki bir operasyon Suriye’nin kuzeyi ve Türkiye için olduğu kadar Avrupa ve dünyanın diğer bölgeleri için büyük bir insani krizi tetikler.” uyarısında bulunan Delattre, Astana garantörleri Türkiye, İran ve Rusya’ya, ateşkesin sürmesini sağlama, sivilleri koruma ve Suriye’de siyasi çözümü destekleme çağrısı yaptı.