Kalkınmayı başlatmak için gerekli enerji, azim ve genel irade ile ilgili “Patlamanın Yıldırımı” olarak adlandırdığımız ve geçen hafta bahsettiğimiz kavramın tek bir düşünceden meydana gelmediğini söylersek insaflı davranmış oluruz. Çünkü her biri kendi içerisinde kalkınmanın tohumunu taşıyan birçok fikir bulunmaktadır Gerçek kalkınma ise bir düşünce, soyut zihinsel durumdan duygusal hareket durumuna geçtiği, insanların ilgisini çekip ortak buluşma noktası ve umutlarının vücut bulmuş haline büründüğü zaman başlar.
Dostumuz mühendis Sadık Ramazan’a göre, bu çağ lider düşüncelerin çağıdır. 2008 yılının sonbaharında Jan Koum ve Brian Acton’un birbirlerine anlattığı bir fikirden ibaret olan WhatsApp uygulamasına bir bakın. Aslında çok basit bir fikirden ve insanların günlük olarak kullandıkları ‘Ne yapıyorsun?’ sorusundan yola çıkmış bir uygulamadır. Acton şöyle diyor: ”Amacımız; insanların her an ve hiçbir karşılık ödemeden iletişim kurmalarını sağlayacak bir araç bulmaktı”. Uygulamanın adı da bu düşünceden yola çıkıyor.
Çok basit olan ‘WhatsApp’ düşüncesini günümüzde dünyanın doğusundan batısına yaklaşık 1.5 milyar insan kullanıyor. Facebook şirketi 2016 yılında uygulamayı tam 19 milyar dolara satın aldı.
WhatsApp gibi dünyanın değişmesine katkıda bulunan benzer birçok fikir var. Bilim ve teknoloji takipçileri bunları çok iyi bilir.
Kimi okuyucular, bu tür fikirlerin insan hayatındaki ikincil öneme sahip bir sorunun çözümünden ibaret olduğu için zihinlerdeki kalkınma kavramı ile uyumlu olmadığı gibi bir itirazda bulanabilirler. Onlara bu örneği verme amacımın, bu tür fikir ya da projelerin gayeleri ile ilgili olmadığını söylemek isterim. Asıl amacım; nispeten kısa bir zaman dilimi içerisinde basit bir düşünceyi, tüm dünyada on milyonlarca insanın bir araya getiren bir buluşma noktasına dönüştüren etkenlerdir. ‘Lider düşüncenin’ önemi; farklı meşrepte ve eğilimde insanları belirli bir gayenin arkasında bir araya getirme gücünde yatmaktadır.
Bir düşüncenin böyle olabilmesi için belirli niteliklere sahip olması gerekir. Burada bu niteliklerin ikisi üzerinde duracağım. Birincisi; düşüncenin basit olması ve çok çaba harcamadan genel olarak tüm insanların akıllarında ve kalplerinde bizzat ya da somut hali veya anlamları ile yer edinebilmesidir. İkincisi; maddi ya da psikolojik mevcut bir ihtiyaca gerçek veya sanal bir çözüm sunmasıdır. Bu iki niteliğin ışığında WhatsApp düşüncesine baktığımızda, hiçbir karşılık ödemeden iletişimi sağlaması ile maddi yönü, insanlara kendilerini ifade edebilme imkanı vermekle psikolojik -ki bence bu çok daha önemlidir- yönü karşılamaktadır. Abraham Maslow, gereksinimler hiyerarşisi ile ilgili o ünlü teorisinde bu ihtiyacı, “kişisel tatmin” olarak adlandırmıştır.
Sözün özü; lider düşüncenin en bariz özelliği esnek olmasıdır. Böylece insanlara kendi arzularını karşılama, kendi koşullarına uygun bir şekilde kendisini yeniden üretme imkanı verir. Aynı şekilde kendini tanıma ve kişiliğini kanıtlamak için her insanın içinde hissettiği baskın ihtiyacı da tatmin eder.
Tam anlamıyla bir kalkınma gerçekleştiren fikirler de vardır. Elbette bunlar için ek koşullar gereklidir. Bana göre başlıcası, insanların varlıklarına yönelik olarak gördükleri tehditler ile bağlantılı olmasıdır. Normal durumlarda ise kalkınmanın, kapsamlı ve bütüncül olması gerekmiyor. Örneğin toplumlar; ekonomi, bilim, teknoloji, sanayi gibi sadece tek bir alanda kendi kalkınmalarını gerçekleştirebilirler.
Çünkü kalkınma, sadece belirli bir alanda yaşansa bile otomatikmen hayatın diğer alanlarını da etkiler ve kültür, üretim metotları ve iç ilişkileri yeniden düzenler. Böylece hayatın diğer alanlarında da kalkınmayı tetikleyen bir güce dönüşür.