Zimbabveliler dün, eski Devlet Başkanı Robert Mugabe’nin 37 yılın ardından geçtiğimiz Kasım ayında iktidardan indirilmesi sonrasında ilk kez sandık başına gitti. Yoğun katılımla gerçekleştirilen ilk genel seçimlerde oy kullanan Zimbabve halkı ve Batı, ülke açısından ‘tarihi’ olarak nitelendirilen olaya hile karıştırılmasından endişeli.
Yasama ve belediye seçimlerinin eş zamanlı olarak gerçekleştirildiği başkanlık seçimlerinde 23 aday yarıştı. Devlet başkanlığı yarışı, Zimbabve’nin 1980 yılında bağımsızlığını ilanından bu yana iktidarda olan partinin başkanlığını yürüten Emmerson Mnangagwa ile Demokratik Değişim Partisi Hareketi lideri muhalif Nelson Chamisa arasında geçti.
Seçim Komisyonu Başkanı Priscilla Chegumba, öğle saatlerinde yaptığı açıklamada katılımın yoğun olduğunu belirterek dün sabahın erken saatlerinden itibaren Harare’deki bazı seçim merkezlerinin önünde uzun kuyruklar oluştuğunu kaydetti.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre, Zimbabve’de gerek halk gerek ise Batı, seçime hile karıştırılmasından endişeli. 30 yaşında Zimbabveli bir işsiz olan Lalita Mtetwa ise seçimle ilgili düşünceleri hakkında, “Umarım yeni Zimbabve, herkese eşit fırsatlar sunar. Yoksulluktan mustarip milyonlarca eğitimli Zimbabveli var ancak sadece zenginler daha iyi konumda” ifadelerini kullandı.
Parfüm satıcısı olan 30 yaşındaki Paddington Mugie ise hali hazırdaki Devlet Başkanı’na bir “fırsat” verilmesi çağrısında bulundu. Mugie, sözlerine şöyle devam etti:
“Birkaç aydır, özgürlük düzeyinin değiştiğini görüyoruz. Artık Mugabe döneminde olduğu gibi ezilmiyoruz.”
94 yaşındaki Mugabe, ülkeyi yaklaşık 40 yıl demir yumrukla yönetti. Geçtiğimiz Kasım ayında, kendi partisi ve ordunun baskısı sonucu istifa etmek zorunda bırakılmıştı. Mugabe, eşini halefi yapmaya çalıştığı iddialarını ise reddetmişti.
Öte yandan demokrasiyi yeniden kurmayı ve bozulan ekonomiyi canlandırmayı vaat eden 75 yaşındaki Mnangagwa, Mugabe rejimiyle olan geçmişinin sayfalarını kapattığını vurguluyor. Ülkenin merkezinde yer alan memleketi Kwekwe’de oy kullanan Zimbabve’nin yeni Devlet Başkan, “Kampanyanın ve oylamanın barışçıl” olduğunun altını çiziyor.
Öte yandan, Robert Mugabe ise herhangi bir açıklamada bulunmayı reddederek oyunu Harare’de kullandı. Pazar günü düzenlediği sürpriz bir basın toplantısında seçmenlere, iktidar partisini devirme çağrısında bulunan Mugabe, “Umarım yarınki oylama, askeri yönetime son verir” ifadelerini kullanmıştı. “Bana kötü davrananlara oy veremem“ diyen Mugabe, muhalif lider Nelson Chamisa’ya oy vereceğini ima etmişti.
Oyunu sabah saatlerinde Harare’de kullanan 40 yaşındaki muhalif Chamisa ise, eski Devlet Başkanı ile ittifak yaptığına yönelik iddiaları reddetti. Chamise, “Günün sonunda, temsil ettiğim gençlik için değişim ve yenilik konusunda sesimizin kararlılıkla çıkacağından hiç şüphem yok” ifadelerini kullandı. Seçimlere hile karıştırılması olasılığını yineleyen Nelson Chamisa, sözlerine şöyle devam etti:
“Şiddet eylemleri ve ihlaller, Mugabe dönemindeki seçimlerin temelini oluşturuyordu. Kırsal bölgelerde, eğer seçimler barışçıl bir şekilde gerçekleşirse, halk için zafer kazanılmış demektir.”
Mnangagwa, seçimleri önde götürse de son günlerdeki anketlerde kendisi ile esas rakibi arasındaki fark azalmış görünüyordu. “Afrobarometer” Grubu tarafından 10 gün önce yayınlanan bir anket, Mnangagwa’nın oyların % 40’ını, rakibi Chamisa’nın ise yüzde 37’sini alacağına işaret etmişti. Eğer hiçbir aday mutlak çoğunluğu elde etmeseydi, 8 Eylül’de ikinci tur oylama yapılacaktı.
Mnangagwa’dan ‘yeni bir demokrasi’ ve ‘ekonomiyi düzeltme’ vaadi
Devlet başkanlığının güçlü adayı Mnangagwa, kampanyası sırasında, “yeni bir demokrasi” ve Mugabe döneminde bozulan ekonomiyi canlandırmak için milyarlarca dolarlık kalkınma yatırımı vaadinde bulunmuştu.
Öte yandan Birleşmiş Milletler (BM) tarafından Zimbabve’deki seçim öncesinde halkın “korkutulma” ve “şiddete maruz kalması” gibi konularda endişeler dile getirilmiş; “Zimbabve’de demokratik alanın genişlemesi” memnuniyetle karşılanmıştı. 16 yıldır ilk kez dün, Batılılar, seçim sürecini gözlemlemeye davet edilmişti.
Zimbabve’de yaklaşık 5.6 milyon kayıtlı seçmen bulunuyor.